My Blog List

August 31, 2022

A BUL THUM AH

A BUL THUMAH:
Kan ram hi mi tinin kan hmangaih vek. Kan hmangaih dan te, chumi atana kan hma lak dante erawh a inang lo. Khawtlang pawh kan hmangaih vek. Chutih rualin kan kal dan hi kan chhut miah lo. Ka'n rawn ar-mit-ṭet-khuan ve mai mai teh ang.
    Mizoram hian party pali sorkarna kan hrawn tawh. Chuta sorkarna changtu apiang hruaitute chu kan hmu tling lo vek tlangpui. Hei hi kan buaina a nih rualin, engtin nge heti ang dinhmunah hian kan din tih hi kan chhut ngai em? Keima mimal chhut dan mai mai kan rawn sawi ve mai mai teh ang. Sawi zawm turin ka sawm che u a ni.
*1. Zirna School mawhphurhna:* Kan ram hruaitute kan hmuh corrupt leh kan hmuh rinawm loh em emte hi kan hmuh ang hi an nihna pawh a ni tak tak tih hi i pawm phawt teh ang u. Eng vangin nge heti ang dinhmun, rinawm lo leh hlemhle em ema dingte hi hruaitu kan neih? Kan Pathian Thu chuan, ' Thufingte 22:6
Naupang chu a kalna awm kawngah chuan zirtir ula, A upa hun pawhin a thlah lo vang,' a ti a, kan ram hi zirna ngai pawimawh tak hnam kan ni a, a theih hram chuan kan theih chin china zirna school-a kan fate kaltir vek kan ni. Kan Bible chang tarlan kan thlir chuan, kan rama zirna bul ṭanna Primary School hi a mawhphurtu kan ni. Naupang hi a puitlin hun pawha an thlah loh tur 'ze duhawm' chu lo tuh ngat ilang chuan, an puitlin hun pawhin an thlah dawn lo va, ram hruaitu hlemhle, rinawm lo, mipuite an lal theihna tura dawta bum duhtu kan nei lo tur a ni a. Mahse, Primary Zirtirtu tam zawk mah hi tute emaw duhsakna dawnga appoint mai mai, a appoint-tu chhuanga thawk hmasate chungtlak deuh tlatte pawh awm theih tak a ni a, thawk hmasate lah hna dang hmu zo lo, tum vang reng ni lova zirtirtu ni ve ta mai mai, zirna leh a kaihhnawih ngaihtuah vak lo kan lo ni bawk nen, a rah leh a sawp kan tuar mek ta a ni. In sawi zui ve atan duh tawk phawt ang. Naupangte hian Primary School an kal lai hian an puitlin huna an 'zia/nungchang' tur zawng zawng deuhthaw an neih hman tawh avangin, ram changkangte chuan kindergarten leh Primary Teachers hi an uluk em em zual bik tih erawh sawi tel leh hram ila.
*2. Chhungkaw mawh phurhna:* Zirna institution hmasa ber leh pawimawh ber chu chhungkua a ni. Kan fate bulah eng nge kan sawi ṭhin? Politics thil kan sawite hian 'phakar policy' ṭhiante nena kan duan laite hian ngaihsak awm lo deuha awm chung hian min lo ngaithla kiau. Chu chu an nunah kan tuh nghet tlat. 'Dik kher lo pawhin tih dan kawng a awm zel,' tih hi keimahni nu leh pa ti ti aṭanga an zir thiam hman a ni. Primary naupangte hian nu leh pate hi an ngaisang em em. A bik takin *pa* phei chu khawvela ropui ber, pa chak leh huai ber, pa thil tithei bera an ngaih lai, thil rêl sual thei reng reng lo tluka an ngaih lai a ni. Mi zawng zawngin, puitling leh naupang pawhin, kan mi ngaihsante thusawi chu kan ei em em vek. Party line-up leh thil dang dawt var kan apply dan, kan Pathian thu kalh em em thil kan sawi an lo ngaihthlak ṭhin khan an puitlin hun lawha an thlah miah tawh loh tur nun a chhersak a, political party hruaitu an nih hnu pawhin an thlah lo hlen ta a ni. Duh tawk leh phawt ang. In sawi zawm atan.
*3. Kohhran:* Sawi timawm hle mah se sawi hi ṭul tak a ni. 'Mizo' hrim hrim hi chu Kristian kan ni vek. Kohhran mi kan ni vek. Kohhran thu pawh kan ngai pawimawh viau vek. Chuti si eng ati nge kan vela ring lo mite aia kan petrolte hi a thianghlim loh reng? *Bawnghnute tui pawlh loh* leh *pawlh loh tak tak*-te hi eng ati nge kan neih? Biak Ina thlarau mi hian eng ati nge pawn lamah, takna leh dikna a ngaih pawimawh miah loh? 'Van lal nau ang a ṭahna Kalvari-ah...an dang chuang lo ve,' tih hla tui taka saa lampuitute hian, Thawhṭan zan party committee-ah, '....a! An dinhmun enin in sak ṭanpuina dawng awm tak phei chu an ni, mahse, kan party mi an ni si lo va...'an tih theih? Lal Isuan,' dawidim tlemte chuan chhang chu a pumin a fan chhuak,' a ti a, keini Kohhran mi ni fai vekte, inkhawm taima leh inkhawm tam, Pathian Thu pawh hre tamte hi kan nun zawng zawng, kan eizawnna, kan politics, kan lo vah, kan zirna school kan kalpui dan hi a ṭhen pawh a fan chhuak thei thlawt lo a nih chuan, 'In taksa chu inhlanah ka ngen ache u,' tiha 'taksa inhlanna' tih lai tak hi taksa va lam virpui chiam leh ṭul leh khurh chiama kan keuh hi a fuh lo chauh ni loin, a dikin a dik lo hul hual a ni ang.
    'He khawvel dan ang hian awm suh ula,' tih lai hi a pawimawh. Khawvel danah chuan a chak, a thil tithei, a ropui an dingchang ṭhin. Nehemia kha chuan ram awptu ropui a ni chungin, a hmaa miten ram zau tak tak an leia an nei te, an pual tura chhiah khawn theihna 'right' a nei chung pawhin, *Kei zawngin Pathian ṭihna avangin chuti ang chu ka ti ve lo,'* a ti hmak mai a ni. Khawvel dan anga awm ve loh chu kan duh tel lo va, taksa inhlanna, kohhran hnatlang leh lam vir kual vel chiah kan duhtawk a, ram hruainaah pawh kan thlir dan a sir he zo vek a, ram hruaitu ṭha kan tih lahin khawvel dan ang kalsan si lovin, Kohhran lawm zawng an zawng thiam em em a, kan heti zo vek ni maiin ka hria. 
   Sawi tur a tam em em a, min hnialna tur a tam em em a, a engti zawng pawha sawiho remchangin ka rawn chhawp ve hrim hrim a ni e.
  - C. Lalhmingliana

August 28, 2022

TLAN THUT MAI NI


Khaw pakhat ah kan chhuak hlawl mai a. Khua a lum si a kan thian ho chuan thingpui stall kan pan phawt a.
Kan in zawh chuan , dawr pakhat kawtah hian kan țhu a, kan titi ho mai mai a, ni a sat viau lai chuan ruah a rawn sur ta a, mi office bathlar ah chuan kan awm ta nual mai.
Kan thian ho hi mi khuaah inkhel a kal kan ni a, kan inkhelhna khua atangin ka zinkawng hi ka zawh tan a, khaw pakhat, tuna ka awmna hi chu kan inkhelhna khua atang chuan hla tak ani lawi si.
Tichuan mi dawr kawta kan thut reng lai chuan, school te, field te leh hmun pawimawh i fang ang u , an tih avagin an vak darh ta a.
Kei leh ka nau (mipa) chu kan kal hrang ta a.
Khua atanga hla lo tě, thlam pakhat ah kan va chawl hahdam ta ani(heti lai hi zing lam dar 10:00am vel niin ka hria).
Thlam chu a nuam hle mai a, ka nau nen chuan tukverh lam te kan thlir a, thlifim tho heuh heuh te chu nuam kan ti hle a.
Kan chwlhna thlam thlang lawk chu motor kawngpui zau tak (National Highway) ani a. Kawng a ngilin a lang thui hle bawk a ni.
Chutia thlam atanga ka zuk thlir reng lai chuan , thil danglam tak ka zuk hmu ta mai a..! 
Motor kawgpui lang thei tawpber atang chuan, a mak a maka chakin bike khalh ka zu hmu ta tlat mai a(Kan awmna ațag hian motor kawng hi a hla lutk lo, 650meter  vel ani ang).
Kawngpui dunga bike chak lutuk tak mai chu a tlan zel a, a lang tawp lam ah chuan a tlu a, a lum ta tawp tawp mai a. A bul lawk Sanghadil ah chuan amah chu a tla lut ta a.
Chuan reilo te dil chhunga tuia a mut hnu chuan , amah chuan a rawn tho chhuak ta mai a!
Ka en reng lai chuan, muangchangin a rawn thochhuak a. Na a tih hmel hle mai a.Tunge anih erawh ka hre thei rih lo.
A ban dinglam(ban puam) tak hi a tliak niin ka zuk hmu a. Chuan amah chu kawngpui lamah rawn chhovin, a ban tliak uai hnawp chu amah chuana pawt mar a, a vuah ve leh mai a, a mak hi ka ti a, ka en duh hle mai a. Chutia ka enreng lai chuan a ban chua vuahtha leh ta mai a. Hmeichhia nge mipa ka hre thei ta bawk a. Achhan chu ka awmna thlam lam a rawn pan hnaih tawh vang ani.
Tichuan, ka thian te chu thil thleng chu engkim ka hrilh ve a, lova feh ho pawh chhun dar 12:00 anih tawh avangin chhun chawlh neiin an lo țhu lut a..
Hmeichhia accident nu chu kan awmna lam rawn kal zelin thlam kawt a rawn thleng ta mai a!!!... Hmeichhia, kum 21 mi vel, vai nula, mizotawng pawh thiam tak, hmeltha zet mai hi alo ni a.  Ka lo hlau deuh rigawt a, thil awmdan ngun taka ka han thlir chian hnuah chuan hlauh chi a lo ni leh lo a.
Chuan a ban chu amah chuan a dawm renga, a taksa dagah hliam tenau neuh neuh chu na pawh a tih hmel silo.. Mak hi ka tia ..
Tichuan, ka awmna thlam neitunu hnenah chuan damdawi a rawn dil a, ka awmna thlam neitu chuan Detol a lo pe thuai a.
Accident nu chu thlamah lo lutin , a ban ruh tliak te chu min rawn entir ta mai a..! Mi râp ngei mai....
Amah berin na a tih miau loh chuan keini na tuar velovin lo hlauh viau reng bik chu tul ka tihloh avagin ka en ve ta reng a.
A ban ruh tliak chu amah chuan a dressing ta leh zel a, mimak tak zawng a ni ang. A hmel lah chu a țha em em mai lehnghal a.
Tichuan , amah chu tihian ka zawt ta a .
 A na pawh i tih hmel silo a, nagmahin i inenkawl vek mai si a, egemaw awmzia le, tinge Doctor ko turin min tirh mai loh ? ka ti a. Ani chuan Doctor anih thu leh, hetiang lam chu amah aia thiam an awmloh tur thuin min chhang a.
A ban hliam a tuam zawh chuan thlam neitu te khan chaw ei an lo peih der a, kan vai chuan kan ei ho ta a. Kan hliam tuari pwh chu ei vein, chaw khawrhtu ah kan hmang a.
Chumi țum cu amak amakin ka chawei han tui a..!
Tichuan, chaw kan fak zawh chuan hna thawktu te chu an kaldarh leh ta a, ka nau pawh kha thlam atang chuan a chhuak ve bok a.
Tichuan hliamtuar nu nen chuan thlam chhungah chuan kan awm ta a. 
Ka tunhma nun nen pawh min zawt chîk hle mai a. Kei chuan a diktak zelin ka chhang a.
Chhas ka neih leh neihloh te min zawh hnu chuan, min rawn hnaih deuh tlat hian ka hria a..!
Kan inkawm chiang zel a, amah chu mihausa fanu anih thu te , Chandigarh a MBBS zo tawh anih thu te a sawi bawk a.. Ka rilru tě tě chuan , he Doctor nula hmelțha tak hi nupuiah nei ta ila ?   ti tein ka ngaihtuah vel mai mai chhin a.
A tuar chhel zia ka hmuh chuan mak tihna hlirin ka khat bawk lawi sia..
Nakin deuh ah phei chuan , ka inkawm zela, thlam atanga chhuah a, khaw chhung lamah kalpuiah min sawm ta tlat mai a..
Tichuan kan pahnih chauh chuan kan chhuak leh ta a..
Khua chu kan thleng ve leh mai a, ani chuan Hotel pakhatah min hruai leh ta zel a.
Hotel chhungah chuan ama țhiante , Mizo hlir an lo awm a, nula leh tlangval hmeltha tak tak vek an ni a, a thenin chaw an lo ei a, a thenin Games an lo khel nuai nuai mai a.
Reilote hnuah chuan ka țhiannu chuan Hotel chhawng hnuai lam, room thim lam ah min hruai thla ta a. Min kuah pah chuan ka beng bulah tihian zawitein min rawn hrilhru a ka duh lutuk che, i MAN tops, vawikhat lek i biangah ka lo chuckas .. Min ti ta mai a..!
Kei pawh chuan ka dawh ve mai a.. Zawite hian ka biang vei lam chu a rawn fawp ta keuh a..
Tichuan kan inkawm rei tial tial a ..
Sex lam hi a ngaihtuah ta deuh tlat hian ka hria a, ka ngaih a țhalo ta tlat mai a. Chutih lai chuan ka rilru tě těin he nu chu ka va ui mange... a hmelțha si a, pangngai deuh a nung se, a luck dawn asin le..? ka ti neuh neuh a.
Tichuan kan awmdun rei tial tial a, kan che thui dawn ta tlat mai, a dik dawnin ka hrelo ta deuh a. Ani lah chu na tuar e tilo chuan min kuah bawrh bawrh mai chu mak ka ti leh zual a.
A ban ruh tliak chu a hre chang tawh lo ni ber hian ka hria a, ka nghawng ah te chuan min kuah bawlh bwrh a.
Nakin deuh ah chuan ka beng bulah zawitein tihian  AIDS te chu i vei ve dawn chuang hleinem a rawn ti ringawt a..! Ka ngaituahna chu a mak amakin hlauhnain a rawn khat ta a..!!! Mahse, ka khawngaih bawk si a.
Kei lah tlangval thisen thianghlim ka la ni a, ani lah HIV+  vei tlat mai, engtin nge ka tih tak ang? A hmeltha si a...???.
Tichuan kan inkawm rei tial tial a, a diklo zawnga khawsak duhna a nei deuh ta tlat mai a.. Ka hmui ah te chuan zawite tein a rawn chuck a..! A duhthawh deuh dawn tain ka hre ta a.
Chutianga awm reng chu țhalo dawnin ka hre ta a, heti hian ka ngaihtuah ta a.. ' Ka ngawi run run anga, ka tlanchhe thut dawn a ni. He thil hi ka tlanchhiat san vat loh chuan , ka boral mai dawnin ka hria' ka ti ta a..
Tichuan, vawilehkhatah ka tlan ta phut mai a..! Chu ve leh  ani lah chuan chak mangkhengin min rawn um zui ta mai a leh..! Mahse, kei mipa zawk leh thahrui ngah zawk na nana chu ka lo tlanchak deuh ani ang.. Reilo teah min um pha ta lo a, khawchhung atanga tlanchhuakin , thlama ka nau lo la țhu reng chu zuk hmuin , hmanhmawh baklengin kan khua kan pan ta ani.. 
Ka lawm e.🤗😀

 "Mihring hi kan duh a thuin mahni inrintawkna kan nei thei a, Pathian hian kan kutah hian thil tamtak min a dah ani"  tih ka hrechhuak ta a..

August 27, 2022

PA EISUAL (MUSHROOM POISONING) LEH PAUITHIN

Pauithin (Lactarius spp) hi tunlai chu Champhai khuaa chhungtin te ti ti a tling awm e. A thenin tui kan ti hle a, a then in eisual hlau reng rengin an ei ngamlo bawk a! He ti taka kan buaipui hi i'n bihchiang thuak thuak teh ang.

Pauithin hi leia to chi a ni a,  Thingsia leh Sasaw (Sasua) hmunah a to ber a. Champhai leh a chheh vela kan hmuh ho hi Lactarius Volemus, a rim na chi ( chak chi) a ni. Pauithin hi kan  chenna lei phel phawka hmar lam ( Northern hemisphere) ah chiah a to thin a, Australasia khawmualpui  te, South America khawmualpui te chuan an hmu ve ngailo.

Australia ramah scientist te leh pa lam chanchin zirbing mi ( Mycologist) ten tih to ve tum thin mahse an la hlawhtling theilo. A tona tura Pathian in a duan sa  hmunah bak chuan hmun dangah an la khawi hlawhtling theilo a ni. Europe chhim lam ram thenkhat, Africa hmar lam ram thenkhat,  N America hmar lam hmun tlem te ah leh  Asia hmar chhak lam ram  thenkhat ah te chauh hian a awm a ni.

Pa hi chi hrang tamtak a awm a, mihring tana tur hlauhawm (mycotoxin)  pai ve sa hrim hrim an awm a. Ei tlak, tur pailo chi ve hrim hrim an awm leh a, hengho zingah hian Pauithin pawh hi  mithiam ten an dah a ni (Vanduai tan chuan tuisik lem khat chauh pawh thihpui theih, tih a nih kha aw). A chakna leh chawtha pai hi a nep lo hle a, Pauithin  hi eitur malkhaia hrisel leh chakna pai tam ber te zinga mi a ni.

 Carbohydrates leh fats a pai mumallo a, protein a pai tam hle thung.  Vitamin D, kan pumpuiin calcium a hip theih nana pawimawh em2 leh vun siam tu, Calcium, ruh siamtu leh ti chaktu, Selenium leh Vitamin E, kan taksa a tur leh chemical thalo paihchhuaktu antioxidant tha em em mai, vitamin A, C , K , Vitamin B ho zawng zawng,  lung leh nerve ti chaktu potassium, thau chhia paihna a taksa tichaktu leh puitu chromium, lectin leh  hydrophobins, cancer cell than ti muang tu, leh fibre, te hi a langsar zual te  an ni.  Hetiang taka eitur hrisel leh tui,  kan tuh leh kan chin ni miah silo, kan duh hun leh hmuna kan totir theih pawh ni lo,  Pathianin kan eitura min pek hi hlut thiam ila, a awm hun chhung reilote hian am takin ei char char mai ang aw.

Pa ei tlak ho reng reng hian mihring mamawh khawp hanna (umami - natural MSG) an pai sa vek avangin a theih hram chuan ajino moto telh belh loh a, chi, a tlem thei ang bera al hi ei dan hrisel ber a ni.  Tha taka Chhum hmin leh kan hmin hram ni se. 

PA EISUAL LOH DAN:-

1. Pa reng reng hi a malin eitlak leh kan lo ei fo tawh thin pawh nise, a chi hrang hi eipawlh/ siam pawlh miah loh tur a ni. Pa chi hrang a chemical composition kha lo in siam danglamin, a hranga eitlak ve ve si kha siam pawlh chiah khan mihring tana thalo a awm palh thei, fimkhur a tha ber. ( Pakhawi chi (Pleurotus Spp) bik hi chu a rawng in ang lo e.g. a var leh a buang tih vel hi chu a pawilo).

2. Eng pa pawh siam / pawt dawn ila, a dang ang tak, danglam deuh si alo awm chuan siam/ pawh telloh tur, paih daih tur.

3. Zu nen ei/ in pawlh miahloh tur

4. Pa upa tawh leh tawih tawh chu eiloh tur.

5 .Pa eitlak leh ei thin hriat chian chauh ei tur. Khawvel ram danga ei tlaka ngaih  hi kan ramah a eitlak kher loh thei. Eg. Pasi (scizophyllum commune) hi mizote chuan kan ei nasa hle a, South America ah chuan thihna tur pai a ngaih a ni a, an ei ngam miahlo.

6.Pa hian  proteins a pai tam a, chu vang te pawh chuan a ni mahna mi thenkhat tan chuan  huat theih  (allergic) a ni ve a, hetiang mi chuan an in hrethiam ve mai ang chu. Proteins pai tam dang heng artui, badam, etc. te ei huat a awm ang ve tho hi a ni.

 FIMKHUR NA TUR

 Ngaihdan atthlak, heng :-

A.  Pa chu hmin taka chhum chuan tur nei chi pawh ni se  a tur a thi vek

B. Silver chhum pawlhin a tur a thi vek

C. Ar chuk tirin arin a eiduh chuan tur a pailo tihna

D. Chi hrang chhumpawlhin a tur a inthat tawn

E. Tur nei chi chu a rawng a mawi

F. Sap leh hnam dang pawhin an ei, etc. Etc.  

HENG THU ATTLAK, FINFIAHNA AWMLO HI RING SUH.

Laboratory ah zir chianna neih phawt a nih ngawt loh chuan,  Pa hi a tona hmun vel a miten, an ei than, an hriat chian hi pa eitlak leh eitlakloh hriat hranna awlsam ber leh rintlak ber a ni. A rim a thiang alawm, hnai a nei, tih vel vang maiin ei ngawt suh. Hriat ngai loh leh hriat chian loh ei suh.

August 25, 2022

ZOFATE KAN NIHNA DIK TAK (Kan sim makmawh)

1. Rlru retheih luat vanga In leh lo tha nei ngaisang ringawt hnam.

2. Kut hnathawk ngaisang anga langa ataka eiru hausa zahna lantir zawk thin hnam..

3.Kan vote hlut zia hre lo khawpa ram hmangaihtu chanvo chang thiam lo.

4.Tawngkam nem ringawt ei duak duak a, Hmangaihtu kam chhuak chaw rum ei duh lo.

5.Mi hlawhchhamte thawhrimna hmusita mi hlawhtlingte tlawn ching hnam..

6.A hu hova Zu do thin...Mahni chauhva awma zu ngaina...Zu zawrh hlawk zia hretute..

7.Pathian hming lam hnem ber leh Pathian hlau lo ber hnam..

8.Thih ni chauhva thenawmte hmangaihna dik tak mita thlir thei..

9.Sorkat hna thawh hi nawmsakna ber emaw ti tlat khawpa rilru chen beh..

10. Changkanna dik hre thei miah lo khawpa nawmsipbawl nuam ti..

11.Thihna la run thlak zet si...Hriselna ngai pawimawh lo ,Zuk leh hmuam uar tak hnam..

12.Dikna retheihpuitu aia Hlemhletna hausakpuitu chawimawi duh zawk hnam..

13.Politics leh Pathian thu huang khata dah thei lo khawpa hnam dazat...

14.Mahni ram thawhchhuah hmang chauhva hmasawna leh changkanna dik hi lo awm ani tih hre tawh lo khawpa vai chawm...Hnam bo....

Mizo ten hmeichhia kan dah Lal

Mizoten hmeichhia kan dah Lal zia chu... Vana arsi eng ber khi hmeichhe hming Chawngmawii kan ti a. 

A eng ber dawttu chauh mipa hming Hrangchhuana anih khi. 

Pathian te hi 'Khûa pa' kan ti lova, 'Khua nu' kan ti ani lo'm ni. 

Inngaizawng thawnthu kan neihah te pawh hmeichhe hming kan tarlang hmasa tlangpui.

 Eg. Tlingi leh Ngama, Tualvungi leh zawlpala...etc.  

Inneite pawh hi 'Panu' kan ti lo, 'Nupa' kan ti anih hi. 

Chutiang zelin, Chûn leh zûa te kan ti a, 

Pipu te, Nula leh tlangval, Nu leh pa, engkim thil ṭha lam kan sawinaah hmeichhia hi kan dah hmasa deuh ziah a.

Mipa hming kan hman hmasakna ve thung chu 'Mipat hmeichhiatna' tih ah. 

Chu pawh Hur lam sawina ala ni zui. 🙊😆😆

August 24, 2022

NGAIHDAN I SIAM HMAIN NGAIHTUAH NGUN PHAWT THIN RAWH

NGAIHDAN I SIAM HMAIN NGAIHTUAH NGUN PHAWT THIN RAWH

(Translated from - https://www.moralstories.org/think-before-you-judge/)

~Malsawmzuala Ralte, Mission veng

         Daktawr chu damlo zai nghal vat vat ngai an awm tih phone hmanga hrilh a nih hnuah, rang takin damdawi inah chuan a rawn thleng a. Kohna a dawn chu a theih ve leh chhangin, a thawmhnaw a thlak a, inzaina in lam a pan nghal a. Mipa naupang pa chu innghahna room ah daktawr nghaka vei tawn sekin a va hmu a. 

Mipa naupang pa-in a lo hmuh ve leh vin takin, "Eng vangin nge lo kal tura hun i duh rei em em? Ka fapa nunna chu hlauhthawnawm takin a awm mek tih i hre lovem ni? Mawhphurhna lian tak nei i ni tih i inhre lo zawk nge?"

Daktawr chuan nui chungin, "A pawi ka ti khawp mai, damdawi ina ka awm loh lai a ni a, kohna ka dawn ve leh theih anga rangin ka lo kal nghal a ni, i thinrim tawh loh ka beisei, tichuan, kei pawhin ka tihtur tha takin ka ti thei ang."

"Thinrim tawh loh a maw ni? I fapa chu he inzaina room ah hian awm ve mek ta se, i awm hle hle thei bik lo tawp ang. Daktawr nghah chhungin i fapa thi mek ta se, engtin nge i tih ang?" thinrim takin a chhang a. Daktawr chuan nui chung bawkin a chhang a, "Pathian tanpuinain theih tawp kan chhuah ang, nang pawh i fapa tan i lo tawngtai dawn nia."

"A tuartu nih loh chuan thurawn pek chu thil harsa a ni lo," phun chungin a la sawi zui hram a. 

Darkar eng emaw ti a zai hnuah daktawr chu hlim takin a lo chhuak a, "A va lawmawm em, i fapa chu chhanhim a ni ta!" Mipa naupang pa-in a chhan let pawh nghak hman lo va chet thuai thuai pah chuan, "Zawh tur i neih chuan nurse hi i lo be mai dawn nia."

Daktawr a kal liam hnu deuh, nurse a hmuh rual chuan, "Eng vangin nge a induhin a chapo em em mai le? Hun rei lote pawh min nghak se, ka fapa chinchang ka zawt thei tur." Nurse chuan mittui tla chungin heti hian a chhang a, "Niminah a fapa accident-in a thi a, an vui mek laiin i fapa zai turin kan ko a ni. I fapa tha taka a zai zawh ve leh a fapa vuinaa tel chhunzawm turin a kal liam leh nghal a ni."

Eng nge an nunin a tawn a, eng harsatna nge an paltlang tih i hriat loh chuan, mi chungah ngaihdan siam ngawt lovang che.

Mipa leh hmeichhe danglamna

MIPA LEH HMEICHHE DANGLAMNA

1. Hmeichhia ring takin a nui anih chuan a hlim a ni. Mipa ring taka a nui anih chuan nungchang mâwi a hrelo ani.

2. Hmeichhia thlum taka a ṭawng anih chuan a duhawm ani. Mipa thlum takin a ṭawng anih chuan a lerh ani.

3. Hmeichhia a bazar anih chuan a changkang ani. Mipa a bazar a nih chuan chhungte pawisa a khawhral mai ani.

4. Hmeichhia a ngawi reng anih cuan a zak a ni. Mipa a ngawi reng anih chuan a nelawm loh ani.

5. Hmeichhia a ṭawng theih viau chuan hmeichhe diktak ani. Mipa a ṭawng theih viau chuan TUAI a ni.

6. Hmeichhia a online anih chuan a hun âwlah a intihlim ve ani. Mipa a online anih chuan hnathawk peih lo, mi thatchhia ani.

7. Hmeichhia a kun lap lap chuan a lung a lêng ani. Mipa a kun lap lap chuan a rui ani.

8. Hmeichhia a huhova an kal anih chuan a huhovin an kal ani mai. Mipa a huhova an kal anih chuan misual rual an ni.

August 21, 2022

FRIDGE ENKAWL DAN TUR

Fridge hi chhungkaw tinin kan neih deuh fur tawh a ni na-in chinchang kan hriat erawh a la tlem hle awm e.

Kan hriat a tana ṭul zual chauh tar lang thuak thuak ila a tawk viau mai awm e.

Fridge kawngkhar hi a phui ṭhat a pawimawh khawp a, phui taka khar ṭhin tur a ni, a phui ṭhat loh chuan a khawl a rim bik bakah, fridge gas kan tih mai ṭhin, refrigerant gas hi a hek em em bik a, chu mai bakah pawn lam boruak a dawn reng hian boruak a tui hu awmte hi fridge chhungah khan vurah lo changin vurah a lo insiam a, vur khawn a insiam zung zung ṭhin.

a) Single Door-ah chuan he'ng vur khawnte hi a freezer-ah hmuh mai theihin a awm ṭhin a, awlsam taka tih fai ve mai theih a ni, i tih fai duh chuan fridge-ah power supply ti tawp la, a tui hun nghak rawh, a lo tui vek hunah pawnche thianghlima hruk hul mai tur a ni, hre lovin ṭhenkhatin kar khawh an tum ṭhin a, freezer an kar pawp fo ṭhin, freezer pawp hi repair theih a ni lova, thlak hlawk ngai a nih ṭhin avangin sum senso a tam lo thei lo, thawm phui thei ni a insawiin fridge siam ṭhin inti tam takin mi an bum fo va, a neitute lam an in sengso thlawn ṭhin a ni.

b) Double Door-ah erawh chuan freezer awmna compartment chhungah daih vur khawn hi a insiam ṭhin avangin single door-a vur khawn awlsam taka hmuh theih ang hian a awm ve lo, compartment chhung daihah cooling chamber a awm avangin vawt insiam hi fan hmanga chhem chhuah tir a ni ṭhin a, vur khawn a tam chuan a fan hi a chiah chhe thei bawk, a hnung lama tui chhe paih chhuahna tur pipe an dah hi vur khawn hian awlsam takin a hnawh ping ṭhin a, a hnawh pin hnuah vur khawn hi a lo pung zel a, a hnuai lama boruak vawt a supply-na kalkawng hnawh ping zelin, a hnuai lam a vawt mumal lo hmasa ṭhin, vur khawn a lo tui chang hian a tui chhe paih chhuahna tur ber pipe-ah a luan theih tawh loh ṭhin avangin a remchanna lai laiah tui hi a lo hnam chhuak ṭhin, hetianga i fridge a awm a nih chuan a rang thei ang berin fridge siam thiam panpui ang che.

c) Single door-ah chuan thlai hnah leh rah te han dah hian a duk zung zung ṭhin a, kar lovah a ṭawih mai ṭhin, chutianga i fridge a awm a nih chuan a siam thiam panpui nghal ang che, i remchang mai lo a nih chuan ni khatah vawi hnih, darkar khat chhung vel ti nung la, a bak chu off mai tur.

d) Double door-ah erawh chuan, by metal emaw timer emaw chhiat vang a ni thei, a eng emaw zawk zawk a chhiat chuan, a vawh lutuk vangin compartment chhungah vur khawn nasa takin a insiam ṭhin a, chu chuan a hnuai lama boruak vawt fan-in a chhem thlakna kalkawng a hnawh ping a, a hnuai lam a vawt thei lo hmasa phawt ṭhin, ngaih thah rei chuan vur khawn hi lo pung zelin a fan vir thei lovin a siam a, a fan a chhiat phah thei bawk, hetianga a awm hian ṭhenkhat chuan an defrost mai ṭhin a, chu chu a ṭhat hlenna turah an ngai fo; mahse, chumi thlentu zawk a chhe lai siam ṭhat a nih loh chuan harsatna pangngai chiah a thleng nawn leh ṭhin. Hetiang harsatna tawh vanga fridge siam thiam koh a, defrost a ṭha mai tura an ngaih hian a hnu rei vak lovah a chhiat dan pangngai bawk a chhe lehin fridge siam koh an ngai zut ṭhin.

Fridge vawt thei lo vanga buaina hi buaina tlanglawn ber a ni fo, kawng hrang hrangin he thil hi a thleng thei a, a vawh theih loh hian tam tak chuan a gas a zo a nih an ring mai ṭhin, a tam ber zawkah chuan thil dang chhiat vang a ni fo zawk, tin, fridge gas thun hi a thiam panngai leh training chhuak chauh tihtir ang che. Fridge gas thun (refill) tur hian hriat tur pawimawh hriat ngei ngai tam tak a awm avangin thun thiam inti nazawng an rin tlak vek loh tih hriat a ṭha.

August 19, 2022

Hnim tûr nei nge damdawi zawk le..?

Tûr (Poison)? Damdawi?
He hnim hming hi Ageratina adenophora  emaw Eupatorium adenophorum an ti, common name hi Crofton weed emaw Mexican Devil an ti bawk. Post thenkhat ah damdawi tha ti a post a awm vangin, kan sawi ve hlek teh ang. He hnim hi Hnim Tûr nei zunga chhiartel a ni. Sakawr in an ei chuan Numinbah Horse Sickness, Tallebudgera Horse Disease an tih mai a thlen a Thawkna a ti buai a, chuap a khawih chhia a, a tûr hi  A. adenophora a ni a, Sakawr farm thenkhat chu he hnim vang hian an thi mang vek a ni. He hnim hi Swiss albino mice (Sazu var) ah en chhin a ni a hepatotoxic, thin Liver a tichhia tih hmuh chhuah a ni bawk. He hnim a mi Pyrrolizidine alkaloids (PAs) hi Sakawr thawkna tibuai tu leh thlentu ni a ngaih a ni. Ram then khat chuan a tui sawr emaw a hnah nuai emaw hi tlangsam kan hman ang deuh hian pem dam dawi, thisen put reh thei lo ah te an hnawih a atha ti a sawi a ni. Mahse a chhumtui te a hnah leh zungte i lo ei vak vak chuan i Thin, Kal leh organs thenkhat te a ti chhe thei tih hriat a tha e.

Post dang leh ah chuan tihian post a awm bawk: 
KAL LEH ZUN KAWNG LAMA HARSATNA NEI TAN.

Thlalak ka rawn post hi kawngsirah te a awm nghek nghuk mai a, hei hi Kal function tha tawh lo te, dialysis tihngai tawh te pawhin an dampui a ni. Kal a lung awm leh zun kawng hnai awm pawhin an dampui bawk. A tha viau a nia. Fai taka silin chhuma a tui in mai tur a ni. A tui hi a kha-in a hiar deuh a, vawikhata rial no khat pur(h) pur(h) a in chuan BP te tihniamin pum lamin a duh lo thei. 15 ml vela in kha a tawk mai. Nikhatah vawi 2 emaw vawi 3 emawin.

BELHNA 

Falkawn khua Pu Vanthangpuia nupui Pi Tanin a dampui a, a ni hi Dr. Mahruaiin a enkawl lai, Dialysis tih ngai tawh a ni a, Ama sawi dan takin, "Dialysis kan tih chuan ka thi mai ang tih ka hlau a (Thi mai tur khawp a na a ni ve reng bawk a) thlakhat chhung nikhatah vawithumin 15ml velin ka ei a, ka incheck leh chuan ka lo normal vek a, Dr. Mahruaii chuan min ringhlel a, kan Laboratory hi a tha lo a niang, Privateah va titha leh rawn min a, Testna man tur pawisa kha ka ui khawp a, mahse Dr.in min ti bawk si a, Aizawlah kan va test leh a, chutah pawh chuan a result a tha vek si a, mak a ti khawp mai !" tiin a sawi. An thenawm Pi Ruatkimi kal a lungte awmin a zungchhuak bawk a. Tin Tuithiang venga Pu Chhanga Fapa kal function tha tawh lo phai a an refer ngei pawhin a dampui bawk. Kei hi zunthlum ka neih ve a vangin hian kal vennan a khat tawkin kar 2 chhung vel ka in ziah thin bawk.

A HLAU CHUAN EI LOH MAI TUR.

August 18, 2022

MIZORAMAH A VAWI KHATNA ATAN JAPANESE ENCEPHALITIS (JE) NATNA HMUHCHHUAH A NI

Mizo Press Releases
MIZORAMAH A VAWI KHATNA ATAN JAPANESE ENCEPHALITIS (JE) NATNA HMUHCHHUAH A NI

1650/2022-2023

Aizawl 18th August 2022:
Vawiin khan Dr Pachuau Lalmalsawma, SNO, Integrated Disease Surveillance Project (IDSP) chuan Mizoram chhungah Japanese Encephalitis (JE) natna hmuhchhuah a nih thu a hnuaia tarlan ang hian thuchhuah a siam.

Tunhnaia Trinity Hospital, Aizawl atanga Japanese Encephalitis (JE) natna vei ni a rinhlelh leh bawhzuina kal zelah Health & Family Welfare Department chuan National Centre for Disease Control (NCDC), Delhi chu Mizorama JE natna hmuhchhuah hmasakberna a nih dawn avangin thu tlukna siam turin a ngen a. Hemi chung changah hian Department chuan hmalakna tul angte kalpuiin natna vei ni ngaih chenna hmunah JE natna awmtheih dan chi hrang hrang (epidemiology, entomological, environmental) te chhuina neih leh a ni.

Trinity Hospital in investigation hrang hrang an tih tawhna report-te chu Central IDSP, NCDC, Delhi ah thawn niin annin an lo zirchian hnuah he JE vei nia rinhlelh hi Mizorama JE case hmasaber niturin an rawn nemnghet ta a ni. Hemi chungchangah hian hmalakna tur thil inchhawp te a awm avangin, Director, National Vector Borne Disease Control Programme, Delhi pawh hriattir nghal a ni bawk a ni.

He natna hmuhchhuahna kawnga Trinity Hospital-in theih tawpa hma an lo lakna zawng zawngah Department chuan lawmthu a sawi a ni.

Japanese Encephalitis (JE) chung changa hriatturte:

Japanese encephalitis(JE) natna hi Flavivirus natna hrikten an thlen a ni a, culex thosi ten heng natna hrikte hi an thehdarh a, he natna hi mihring leh mihringah inkaichhawn theih a ni lo. JE natna hrik virus te hian inthlahpun nan vawk leh tui lam sava te an hmang a, those chi khat (Culex) ten an thehdarh ta thin a ni.

JE natna vei tam berah a natna hia langchhuak lem lo (assymtomatic) a; lang chhuak tham a nih erawh chuan a veitu tan nunna chan mai a hlauhawm thei thin.

JE natna hi khawsik, luna leh luak te in a langchhuah hmasa a, rilru lam chianglo, thluak lam diklo, kaih leh tawng lama harsatna te a awm zui bawk thin. Zirchiannaa a lan danin lang thama JE natna vei za zela a sawmthum (30%) hialin an thihpui thei thin. Thluak vung natna (encephalitis) a thlen theih avangin thihpui mai pawh awlsam tak niin a thihpuilo te pawhin thluak/rilru lamah harsatna tam tak an nei zui thei bawk a ni.

JE natna enkawl na turin hian damdawi hranpa bik a awm lova; natna lanchhuah dan ang zela enkawlna pek thin an ni.

JE natna thehdarhtu thosi Culex (tritaeniorhynchus, vishnui etc.) hi Mizoram chhung ah pawh a tam em em a; chuvangin he natna laka inveng tur chuan thosi seh kan pumpelh a pawimawh ber a, heng a hnuaia tarlante hi kan zawmthat chuan JE natna lakah kan inveng thei dawn a ni.

1. Personal protection measure hrang hrang, thosilen zarthat, thosi duhloh inchulh (odomos etc.) thosi thahna hlo chhit (Allout etc.) thawmhnaw phui thosi sehtlang theihloh hak.

2. Thosilen chiah, (insecticide impregnated) chauh hman tur a ni.

3. Thosi kah (DDT leh insecticide dangte)

4. Thosi pian theihna tuitling tih boral.

5. Mahni in leh a vel vawnfai

Posted by: Andrew H Lalremruata, MIS, Deputy DirectorDated: 18th Aug 22 4:36 PM

LAI/PAWIH HNAM ILO NI RENG EM?

Chhinlungchhuak zing a hnam Upa ber list.

LAI (PAWIH) NIH INHRE LO TAN
LAI (PAWIH) HNAM LIST:
( BY - TK CHINZAH )

1. AICHUM
2. AIHNIAR
3. AITHLUT
4. AIMUAL
5. AINAL
6. AINEH
7. AICHEUCHHUNG(CHINZAH)
8. ARLAWT
9. AIRAWN
10. AIHLUT
11. AIHLING
12. AUNGBOI
13. AWNRAW
14. BAWITLUNG
15. BAWIHENG
16. BAWIHLUN
17. BAWIKHAR
18. BAWITHANG
19. BAWIHRAM
20. BAWMZO
21. BAWNG
22. BANSAWT
23. BETLU
24. BIAKZUAL
25. BIATE
26. BUALTENG
27. BUNGHAI
28. BAWKKHING
29. BAWMCHHUAK
30. BUALKHUA
31. BUALCHHAN
32. BAWIRENG
33. BUANGZEL
34. BUALCHHUAK
35. BUALCHHIM
36. BAWITLAI
37. BAWIHUNG
38. CHHAWNCHHUAK
39. CHAWNGHMUN
40. CHAWNGTHAK
41. CHAWNCHHEK
42. CHAWNGHLUT
43. CHAWNGHLUN
44. CHAWHTE
45. CHALRIL
46. CHENGÂM
47. CHEUHRANG
48. CHEUPACHHUNG
49. CHHENGCHHENG
50. CHHIATO
51. CHINZAH (ZAHNGO)
52. CHINZAH (ZAHNAK)
53. CHHUNTAI
54. CHHUNTHANG
55. CHIRU
56. CHIAPACHHUNG
57. CHHEHLAWM
58. CHIMLUNG
59. CHHINGBEL
60. CHHINGATE
61. CHHINTHLANG
62. CHHANGHEK
63. CHHUANCHHIR
64. CHENGPAWL
65. CHAWNGTE
66. CHAWNTUNG
67. CHHIMTENG
68. CHHAWCHHE
69. DARRO
70. DARKHHUAHCHHUNG
71. DAWN
72. DARKUALCHHUNG
73. DARNGAWN
74. DAWRLAWNG
75. DAWILUNG
76. ERHLAWT
77. FAMCHUN(FANCHUN)
78. FARHLAWNG
79. FANAI
80. FAMBAWL
81. FARTHLAWNG
82. NGALING
83. NGUNTUALCHHUNG
84. NGENSI
85. HAIZAW
86. HRANGCHHUNG
87. HAUHENG
88. HAUCHHUM
89. HAIZUNG
90. HLAWNCHHING
91. HLAWNMUAL
92. HLAWNTLUN
93. HNIARHLANG
94. HNAMLER
95. HRAMLAWI
96. HRANHRING
97. HRINGNGEN
98. HRENGZAW
99. HLAWNCHEU
100. HLICHHAL
101.HAUHULH
102. HAUTHAI
103. HEIMAI
104. HLAWNDO
105. HLAWNSANG
106. HMUNHRANG
107. HNIARTHUT
108. HNIALUM
109. HRANLEH
110. HRWNGSA
111. HUHA
112. HLAWNKHUPCHHUNG(CHHINZAH)
113. HRINGHNANG
114. HNIARCHENG
115. HRANGTLING
116. HLIKHUN
117. HUATING
118. HRANGTU
119. HRAISA
200. HNIANGTHLUA
201. HLAWNHAR
202. HMARLAWN
203. HIAHLU
204. HLAWNRI
205. HRANCHAR
206. HMULTHEI
207. HRIANGPI
208. HRANGTLUNG
209. INHMAI
210. KAWM
211. KANG
212. KHAWL
213. KHAWTHING
214. KHAWFUN
215. KHENGLAWT
216. KHAWLHRING
217. KHINMAWI
218. KHITENG
219. KHUALSIM
220. KHUPNGAI
221. KHUPCHHING
222. KINGBAWL
223. KHUPCHHAWN
224. KHENMAWI
225. KAIHPEN
226. KAWMPACHHUNG
227. KEIRAW
228. KHAMREI
229. KHALTHANG
230. KHIANG
231. KHUALCHHAWN
232. KHUANGLI
233. KHUHLU
234. KHUPLIAN
235. KHUPHLAWNG
236. KHUMI
237. KHUAFO
238. KHENTIANG
239. KHELLO
240. KHINGTHLANG
241. KHIRTIN
242. KHENGBAWI
243. KHUCHHING
244. KHIANGTE
245. KHUPCHHUNG
246. KHUKHAN
247. KHUANGCHHAWN
248. KHENGMUAL
249. LAWTLAI
250. LAHNIM
251. LALVAWNG
252. LANGRAWNG
253. LANGVA
254. LEIHANG
255. LENTE
256. LITHING
257. LIANCHHINGCHHUNG
258. LUNGREM
259. LAWMNI
260. LEITU
261. LEISA
262. LUNGEN
263. LOZUN
264. LANGTHANG
265. LEIVAK
266. LIANTU
267. LUNGUM
268. LAILUNG
269. LAIZO
270. LALNAM
271. LAVANG
272. LAU
273. LEITHAK
274. LIALAI
275. LITHANG
276. LIANHLAWNG
277. LIANHNA
278. LAMKANG
279. LEITAK
280. LIANHNUN
281. LAIBIA
282. LAWNING
283. LANGSANG
284. LEIHNANG
285. LIANKHANG
286. MANGPACHHUNG
287. MANGCHINCHHUNG
288. MARING
289. MUALȚHUAM
290. MANGLURCHHUNG(CHINZAH)
291. MUALHAWIH
292. MANGPAWNG
293. MIDANG
294. MANHRING
295. MENCHANG
296. MUALCHIN
297. MUALHLUN
298. MENRIHAI
299. MIRIA
300. MANGCHIN
301. MUALVUM
302. MILAI
303. MUALHAIH
304. MATU
305. NUHRIM
306. NICHHIN
307. NAMHRANG
308. NARIM
309. NIHLIAP
310. NUTLAI
311. NICHHINCHHUNG
312. NOPA
313. NICHHING
314. PANGKHUA
315. PANGTE
316. PHUTING
317. PEMTHANG
318. PHUTIN
319. PIALTU
320. PUNTHANG
321. PURUN
322. PUALNAM
323. PAUTU
324. PARTE
325. PUNTE
326. PIALTEL
327. PENGTHANGCHHUNG
328. PHUNCHANG
329. PHABAWNG
330. RUAHNGAL
331. RAWLCHHIM
332. RATIN
333. RAMLAWT
334. RAWNGKHAR
335. RANG
336. RINGLAWT
337. RUALHLENG
338. RUMKHAR(CHINZAH)
339. RENTHLEI
340. RUAVAN
350. RALE
351. SATHING
352. SIAKHEL
353. SULHLAN
354. SOHLAWNG
355. SARTHLAWNG
356. SAKHAWNG
357. SUMHMUN
358. SULHLENG
359. SEMTHANG
360. SAWMHMAL
361. SAWHLAWM
362. SAWHLUNG
363. SAILUM
364. SEMTHANG
365. SAWRSET
366. SUNTAI
367. SUNTHLA
368. SIALCHHUNG
369. SAICHAL
370. SUAKLING
371. SOHMEL
372. SAWMHAL
373. SAWMLAWM
374. SAIHLAN
375. SUMZUAN
376. SUBIA
377. SULHLEN
378. SIALLING
379. SINGLING
380. SUAKTHING
381. SAZA
382. TLANGCHHAN
383. TLUMANG
384. TINȚHE
385. TUALLAWT
386. THANGNGET
387. TINTHEI
388. TARAU
389. THANGKHUP
390. TLAITHANG
391. THIANGLO
392. THANGVAWNGCHHUNG(CHINZAH)
393. TLAU
394. ȚHIANHLUN
395. ȚIAUCHHUN
396. THLINGANG
397. TLUNPA
398. TINHLAWNG
399. THLUMANG
400. TLALING
401. THLUASUT
402. THLATHANG
403. ȚIANHLEI
403. TUIKULH
404. THANGKHAWL
405. THAAI
406. THLACHEUCHHUNG
407. THLOHTHANG
408. TLAISUN
409. TLANGLIAN
410. TUALZIK
411. TLAIZAWNG
412. THANHRANG
413. THUARTIN
414. TEKHUP
415. TLANGLAU
416. THLENGNGAN
417. ȚHAHLUN
418. ȚANHLEI
419. TANGLA
420. TUMPAW
421. TLUHLANG
422. THANGCHHUAN
423. THIHLUM
424. THLALIAN
425. TAWNGLAI
426. TLUANGTE
427. ȚHUAMDUH
428. THLAU
429. UICHHIA
430. UHLANG
431. VANHAWI
432. VAINGAM ZATHANG
433. VANPHAWNG
434. VANGCHHIA
435. VANKAL
436. VANKAL
437. VANKHAWNG
438. VANKHING
439. VANCHHAWNG
440. VANNGIANG
441. VUANGTUCHHUNG
442. VANDIR
443. VANTAWL
444. VANHLEI
445. VANTHAWNG
446. ZINGHLAWNG
447. ZATHANG SANGPI
448. ZAWKHING
449. ZAPHAI
450. ZOHA
451. ZAMUAL
452. ZALAWT
453. ZAITU
454. ZAUMANG
455. ZITHOH
456. ZINHLAWNG
457. ZAWNGTE
458. ZATHANG SANGTE
459. ZANGIAT
460. ZOHUP
461. ZAHAU
462. ZAKHAI
463. ZO
464. ZORUNG
465. ZOTUNG
466. ZINHLAWNG
467. ZOPHEI

I HNAMAH CHIANG RAWH

Sex Education (Nupa nun)

Sex Education

By Admin 18/8/22

A duh tan in lo star mark dawn nia.fiamthu karah thu puitling kan zep fo thin a..tuna mi poh hi zahmawh lam ni lovin Sex Education a ni. sex ah nupa kan lungrual loh chuan uirena...in nghirnghona...neuh neuh..a tawp a tawp ah chhungkaw kehdarhna a piang fo thin.chuvangin nupa nun ah sex hman hi fimkhur a tul rual rual in mipa te poh hian angaihna kan hriat a tul a..kan in zir fin deuh emaw lehkhabu chhiar kan taimak a tul a.chutiang kan ti thei lo a nih pohin thiante hnen atangin thurawn kan la hreh tur a ni lo. kan thupui ah lut nghal ang aw..

Pa ho tana hriat ngei² chi :-
Nupa in sex kan hman hian, mipa zawk hi chuan a vawrtawp hi kan thleng mai thin a. Mahse, Hmeichhia hi chuan Mipa angin a vawrtawp thlen hi an awlsam lo tlangpui. Hei tak hi nupa tamtak buaina ni in ka hria, nupui ka neih hnu fe ah pawh, kan nu hi a vawrtawp ka thlen tir meuh lo ani. Theih tawp chu ka chhuah ve, mahse, a vawrtawp hi a thleng hlei thei reng reng lo mai a. Enge maw chenah chuan ka inthlahrun phah deuh nghe² ani. "Vawrtawp i thleng ve thin si lova, a hrehawm em..?"  Ka tih hian, "mipa in in thlen chuan a tha mai alawm.." a ti mai thin takna in, keimah zawk hian anawm dan kim lo riauin ka hre thin.(Hmeichhia zawng zawng hi an in ang vek kher lo ang...) 

Hmeichhe vawrtawp hi chi 6 lai a awm a.  Chi 4 te chu lo sawi ta ila. 

1. Clitoral Orgasm : He mi vawrtawp an thlentheihna tur chuan an mawn(clitoris) khalh/nuai emaw, Vibrator hmangin emaw, mipa serh hmanga hmeichhe mawn nawrkual tir in ani. Hetiang vawrtawp an thlen hian, an taksa pum bakah an thluak thlengin hik/za chhuak vekin an in hre thin ani. 

2. Vaginal Orgasm : Hemi vawrtawp thleng tur chuan, sex hman pangngai emaw, Hmeichhe serh chhunga thil(mipa serh/dildo, etc) lutin serh chhung bang a hrut a, Hmeichhe Gspot ava nawr tel a, ava tih zauthau angai ani. Hetiang vawrtawp an thlen hian an taksa hik/za chhuak vekin, an serh atangin thil lo chhuak(squirt)te pawh a awm ve thei ani. 

3. Anal Orgasm : Anal sex hman atangin a awm ve thei. 

4. Combo organism :- A ruala 1&2 thlen kawp ani. 

Keimah bikah chuan, 2na ang hi thlenpui ka tum fo thin ani a. Mahse, a thleng mai thei thin lova.. Sawi tak ang khan, hmeichhia hi Vawrtawp thleng har chi hi an awm ve bawk nen, Mipa zawk hian ka lo thlen khalh leh mai thin a. Tun hnu ah, internet lam ah te ka chhiar kual fo hnu hian, 1na ang hi ka apply ta a. Vawrtawp kan thleng dun ta fo mai a. Kan nupa kar Sex pawh kan in pawh leh zual sawt ani. Clitoral orgasm a thlen chiah hian, nuam a ti viau tih a hriat theih a. A zawh tawh hnu chuan a mawn khawih sak chu a duh miah lo thung. Mahse, sex pangngai hman erawh a phur sawt a. Ka zo zui ve leh nghal mai thin. 
 Hmeichhia hian Vaginal orgasm aiin, Clitoral Orgasm hi an thleng awlsam zawk tlangpui ani. 
Tin, mipa te hian, Mipa serh lian leh sei hi Hmeichhe tan a nuam bik riau turah kan lo ngai ngawt a, porn movie kan en thin vanga kan ngaihdan mai alo ni. Hmeichhia hian alian leh sei ngawt hi nuam an lo ti kher hauh lo. Hurherh ve hrim2 an nih loh chuan. Hrehawm an ti zawk fo. 

In lo hlawkpui ve tak mial in..